3 lutego 2025 r. ok. godz. 10.00 zmarł wybitny historyk – prof. zw. dr hab. Marian Marek Drozdowski, wieloletni wiceprezes Polskiej Fundacji Kościuszkowskiej. Cześć jego pamięci.

MARIAN MAREK DROZDOWSKI
urodził się 1 lutego 1932 r. w Łasku, województwie łódzkim.
Jego ojciec był żołnierzem konspiracyjnej POW. W 1919 r.
wstąpił do 1 Pułku Szwoleżerów. Brał udział w kampanii
wileńskiej. W 1921 r. rozpoczął ochotniczą służbę w 2-giej
kompanii II batalionu grupy „Wschód” III Powstania Śląskiego.
Matka, Helena Sosnowska-Drozdowska, w czasie
I wojny światowej należała do tajnego skautingu.
20 sierpnia 1940 r. cała rodzina została zamknięta
w obozie przejściowym w Łodzi przy ul. Łąkowej. Wkrótce,
wraz z młodszym rodzeństwem (siostrą Barbarą i bratem
Józefem), znalazł się on we wsi Gnojnik (pow. brzeski) na
Podkarpaciu, a następnie w mieście Brzesko-Słotwina.
Tu poznał księdza Pawła Wieczorka – historyka, pisarza
i kapelana AK. Po zakończeniu wojny powrócił do Łasku,
gdzie w trybie przyspieszonym ukończył gimnazjum.
W tym samym roku wstąpił do Związku Harcerstwa
Polskiego. Pracował w Komendzie Hufca organizując
obozy na Ziemiach Odzyskanych. W latach 1948-1950
kontynuował naukę w Liceum Handlowym w Pabianicach,
gdzie kierował kołem ZMP. W wieku 17 lat wstąpił do PZPR.
Z partii wystąpił demonstracyjnie w czasach narodzin
„Solidarności”, której był aktywnym członkiem.
W 1950 r. rozpoczął studia na Wyższej Szkole Ekonomicznej
w Szczecinie, gdzie po zakończeniu studiów
pracował w katedrze filozofii doc. Mieczysława Gordona.
W 1955 r. rozpoczął studia doktoranckie w Instytucie
Nauk Społecznych. Ukończył je w Instytucie Historii PAN, z którym związany jest etatowo od 1958 r. Do
1967 r. pracował w Zakładzie Dziejów II RP. W 1960 r.
obronił w IH PAN rozprawę doktorską pt. „Polityka
gospodarcza rządu polskiego w latach 1936-
1939”, której promotorem był prof. Leon Grosfeld.
Rozprawę habilitacyjną pt. „Klasa robotnicza
Warszawy 1918-1939. Skład i struktura społeczna”
obronił w 1966 r. W 1972 r. otrzymał stopień
profesora nadzwyczajnego, w 1989 r. profesora
zwyczajnego nauk historycznych. Od 1997 r. jest
profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Opolskiego.
W latach 1969-1998 pełnił funkcję członka Rady
Naukowej IH PAN. W 1968 r. został wicedyrektorem
IH PAN ds. naukowych i kontaktów zagranicznych.
Pod koniec 1967 r., z polecenia prof. T. Manteuffla
– ówczesnego dyrektora IH PAN, zorganizował
Pracownię Historii Warszawy. Z jego inicjatywy
od 1967 r. organizowane są doroczne spotkania
varsavianistów, połączone z honorowymi dyplomami
za najlepsze varsaviana roku. Dzięki jego
staraniom powstała Biblioteka Wiedzy o Warszawie
TMH i PIW. Od 1958 r. jest członkiem Zarządu TMH
(prezes 1990-1996). W latach 1971-1980 kierował
zespołem Studiów Północno-Amerykańskich IH
PAN oraz redakcją „Ameryka Północna. Studia”.
W latach 1976-1980 był członkiem Rady Naukowej
Instytutu Sztuki PAN, 1972-1980 członkiem Rady Naukowej Instytutu Śląskiego w Opolu. Od 1975 r. MARIAN DROZDOWSKI
jest członkiem Komitetu Badań Polonii Zagranicznej
PAN. W latach 1975-1980 był członkiem Komitetu
Nauk Historycznych PAN, 1976-1979 Rady Naukowej
Wojskowego Instytutu Historycznego, 1976-
1984 Rady Naukowej Ośrodka Badań Naukowych
w Olsztynie, 1990-1992 Rady Ochrony Pamięci
Walk i Męczeństwa. Od 1994 r. jest członkiem Rady
Naukowej Archiwum Państwowego m.st. Warszawy.
Od 1986 r. pełni obowiązki honorowego członka
Polskiego Towarzystwa Historycznego w Argentynie.
W 1966 r. za zorganizowanie dyskusji na łamach
„Współczesności” o etyce historyka został poddany
brutalnej krytyce KC PZPR. Podobną krytykę przeżył
w 1968 r. za dyskusję o II Rzeczypospolitej na łamach
„Miesięcznika Literackiego” oraz publikację tekstów
Idy Kamińskiej i jej męża na łamach „Warszawy II
Rzeczypospolitej”. W 1968 r. cenzura wstrzymała
publikację jego książki pt. „Szkice z dziejów Drugiej
Rzeczypospolitej”.
W latach siedemdziesiątych organizował prace
redakcyjne nad wydawnictwami źródłowymi:
„Ludność cywilna w Powstaniu Warszawskim”
oraz „Exodus Warszawy”. Jako przewodniczący
Sekcji Dydaktycznej PTH brał udział w pracach
„Solidarności Nauczycielskiej” zmierzających do
rewizji programów i podręczników historii. W latach
1982-1985 pracował w Prymasowskim Komitecie Pomocy Bliźnim w Kościele św. Anny, a następnie
w Kościele św. Katarzyny na Służewiu, w Konfratemii
Literackiej w Bazylice Archikatedralnej oraz
w Kościele św. Aleksandra. W latach 1982-1987,
wraz z Moniką Krajewską, kierował Komitetem
Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury
Żydowskiej w Polsce. W latach 1990- 1996 prezesował
Towarzystwu Miłośników Historii w Warszawie. Od
1995 r. przewodniczy Radzie Naukowej przy Muzeum
Łazienek Królewskich. Od 1996 r. kieruje Prymasowską
Radą Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II.
W latach 1990-1995 prowadził zajęciach dydaktyczne
z dziejów Kościoła w Instytucie Kultury Religijnej
w Suwałkach. Od 1995 r. pełni funkcję kierownika
Katedry Biografistyki na Uniwersytecie Opolskim,
łącząc je z obowiązkami kierownika Komisji Dziejów
Warszawy IH PAN. Był stypendystą m.in. Ecole des
Hautes Etudes w Paryżu (1966, 1970, 1977, 1990),
Uniwersytetu Opolskiego w Czechach (1969, 1999),
Royal Academy of Sciences w Londynie (1970),
Polonia Aid Foundation Trust w Londynie (1997,
1999), Departamentu Stanu USA (1974). Wykładał
m.in. na Columbia University, Stanford University
oraz w Instytucie Polskim w Londynie. Wygłosił
wiele odczytów, m.in. na Polskim Uniwersytecie
na Obczyźnie w Londynie, Polskim Uniwersytecie
Wileńskim, w Akademii Spraw Zagranicznych
Rosyjskiego MSZ i Instytucie Słowianoznawstwa w Moskwie.
Był redaktorem bądź członkiem rad redakcyjnych
„Współczesności” (1965-1967), „Miesięcznika Literackiego”
(1967-1981), „Dziejów Najnowszych”
(1966-1980), „Ameryka Północna. Studia” (1975-
1980), „Warszawa II Rzeczypospolitej” (1968-1976),
„Polskiego Słownika Biograficznego” (1975-1980),
„Biblioteki Wiedzy o Warszawie TMH” (1967-1980), od
2001 „Przeglądu Historyczno-Wojskowego”.
Wypromował 11 doktorów i 4 docentów. Jest autorem
8 scenariuszy filmów dokumentalnych, m.in.
„Rzeczpospolita Nieznana” – nagrodzonego w 1991
r. Victorem, „Cios w plecy” oraz „Kiedy Paryż był stolicą
Polski”. Za swą długoletnią działalność naukową
i popularyzatorską otrzymał szereg prestiżowych
nagród i wyróżnień, m.in.: Nagrodę „Polityki” (1964)
za monografię „Polityka gospodarcza rządu polskiego
w latach 1936-1939”, Nagrodę „Polityki” (1977) za
biografię „Stefan Starzyński prezydent Warszawy”,
Medal „Za zasługi dla odbudowy Zamku Królewskiego
w Warszawie” (1984), nagrodę ZAIKS-u im. Karola
Małcużyńskiego za twórczość w dziedzinie varsavianów
(1994). Otrzymał także Złoty i Srebrny Krzyż
Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski oraz szereg
innych odznaczeń cywilnych i wojskowych Od 30 lat wspomaga Polską Fundację Kościuszkowską
w inspiracji i organizacji obchodów rocznic
kościuszkowskich i Sympozjów Kościuszkowskich,
na których wygłosił kilkadziesiąt referatów, uczestnik
wielu podróży historycznych. Był prezesem Stowarzyszenia
Budowy Pomnika Tadeusza Kościuszki
w Warszawie. Był inspiratorem wielu upamiętnień,
m.in. pomnika T. Kościuszki w Stalowej Woli, pomników:
Henryka Sienkiewicza i Stefana Starzyńskiego
w Warszawie i wielu tablic pamiątkowych.
Uhonorowany tytułem i medalem pamiątkowym
„Zasłużony dla tradycji kościuszkowskiej”, medalem
Pawła Edmunda Strzeleckiego i wieloma innymi
medalami fundacji. Od kilku lat jest Wiceprezesem
Zarządu Polskiej Fundacji Kościuszkowskiej. Jest
orędownikiem budowy Panoramy Bitwy pod
Maciejowicami oraz 2 panoram zwycięskich bitew
warszawskich w 1794 r.